โครงการดังกล่าวจัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุ 72 พรรษา และมุ่งแก้ไขปัญหาโรคไตเรื้อรัง ซึ่งเป็นหนึ่งในโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสุขภาพและเศรษฐกิจของประเทศไทย
ปัญหาโรคไต ภัยเงียบที่คุกคามคนไทย
นายแพทย์กฤษฎา หาญบรรเจิด ผู้อำนวยการกองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กล่าวว่า ประเทศไทยติด 1 ใน 5 ของประเทศที่มีอัตราการเกิดโรคไตเรื้อรังสูงที่สุดในโลก โดยปัจจุบันมีผู้ป่วยสะสมประมาณ 9.7 ล้านคน และมีผู้เข้าสู่ระบบการรักษาแล้วกว่า 1.12 ล้านคน ส่งผลให้ภาครัฐต้องแบกรับค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพสูงถึง 1.6 ล้านล้านบาทต่อปี
ด้าน นายแพทย์วุฒิเดช โอภาศเจริญสุข นายกสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย เสริมว่า ปัญหาหลักคือการขาดความตระหนักรู้และการตรวจคัดกรองในระยะเริ่มต้น ผู้ป่วยส่วนใหญ่จึงมาพบแพทย์เมื่อโรคเข้าสู่ระยะสุดท้าย ซึ่งต้องใช้งบประมาณในการฟอกไตหรือปลูกถ่ายไตสูงถึง 26,000 ล้านบาทต่อปี หรือคิดเป็น 9-10% ของงบประมาณสาธารณสุขทั้งหมด กลุ่มเสี่ยงหลักคือผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่ง 4 ใน 10 คน มีโอกาสเป็นโรคไต
3 แนวทางสำคัญเพื่อขับเคลื่อนการคัดกรองเชิงรุก
ความร่วมมือครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาระบบคัดกรองโรคไตเชิงรุกอย่างยั่งยืน โดยมุ่งขับเคลื่อนผ่าน 3 แนวทางหลัก ได้แก่:
- การพัฒนาระบบฐานข้อมูลและแดชบอร์ด: สร้างฐานข้อมูลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง (CKD registry) และโปรแกรมแสดงค่าความเสี่ยงโรคไต (CKD Dashboard) เพื่อช่วยให้การติดตาม ประเมินผล และบริหารจัดการทรัพยากรมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- ขยายการคัดกรองด้วย Urine Dipsticks: สนับสนุนการตรวจคัดกรองด้วยแผ่นทดสอบปัสสาวะ (Urine Dipsticks) ซึ่งเป็นวิธีการมาตรฐานสากลที่สะดวก รวดเร็ว และคุ้มค่า เพื่อตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะ ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนของความผิดปกติในการทำงานของไต
- เสริมสร้างองค์ความรู้ให้ อสม.: จัดการอบรมให้ความรู้แก่ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) เพื่อเชื่อมโยงการเข้าถึงการคัดกรองสู่ระดับชุมชน และสร้างความตระหนักรู้เชิงรุกในวงกว้าง
นายโรมัน รามอส ประธานบริษัท แอสตร้าเซนเนก้า ประเทศไทย และ Frontier Markets กล่าวว่า ในฐานะพันธมิตรภาคเอกชน แอสตร้าเซนเนก้าภูมิใจที่ได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของโครงการนี้ ซึ่งสอดคล้องกับพันธกิจ ACT on CKD ของบริษัท ที่มุ่งเปลี่ยนผ่านระบบการดูแลสุขภาพไตจากการรักษาไปสู่การป้องกัน
นายธนพลธ์ ดอกแก้ว นายกสมาคมเพื่อนโรคไตแห่งประเทศไทย กล่าวปิดท้ายว่า ความร่วมมือนี้เป็นก้าวสำคัญที่จะช่วยให้ประชาชนเข้าถึงการตรวจคัดกรองตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ซึ่งจะช่วยลดภาระของผู้ป่วย ครอบครัว และระบบสาธารณสุขโดยรวม พร้อมยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทยให้ดีขึ้นได้อย่างยั่งยืน
