เอไอเอส (AIS) เผยผลสำรวจ Thailand Cyber Wellness Index (TCWI) 2025 ซึ่งเป็นดัชนีชี้วัดสุขภาวะดิจิทัลของคนไทยที่จัดทำขึ้นเป็นปีที่ 3 โดยมีกลุ่มตัวอย่างมากถึง 66,302 คน ครอบคลุมทั่วประเทศ ผลการสำรวจพบว่า คนไทยส่วนใหญ่มีสุขภาวะดิจิทัลอยู่ในระดับพื้นฐาน และที่น่ากังวลคือ กลุ่มเด็กและผู้สูงอายุยังคงเป็นกลุ่มเสี่ยง ที่จำเป็นต้องพัฒนาทักษะดิจิทัลอย่างเร่งด่วน
ปัญหาสุขภาพจิตจากโลกออนไลน์: สาเหตุที่มองข้ามไม่ได้
ผลสำรวจ TCWI 2025 สะท้อนให้เห็นถึงช่องว่างทางทักษะดิจิทัลหลายด้านที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตของผู้ใช้งาน โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง
- ขาดความเข้าใจในสิทธิทางดิจิทัล (Digital Rights): ผลสำรวจระบุว่าคนไทยยังขาดความเข้าใจอย่างลึกซึ้งในเรื่องสิทธิความเป็นส่วนตัวและเสรีภาพในการแสดงออก ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาการถูกละเมิดสิทธิ การกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ (Cyberbullying) หรือการรับข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง ซึ่งล้วนส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจและความรู้สึกปลอดภัยของผู้ใช้งาน
- ทักษะ AI Literacy อยู่ในระดับกลาง: คะแนนความรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์ (AI Literacy) ของคนไทยอยู่ในระดับกลาง และต่ำที่สุดในกลุ่มเด็กอายุ 10-12 ปี และผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี การขาดความเข้าใจในเรื่อง AI อาจทำให้กลุ่มคนเหล่านี้ตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงที่ซับซ้อน หรือการสร้างเนื้อหาที่บิดเบือน ซึ่งสามารถทำลายความน่าเชื่อถือและความมั่นใจในตนเองได้
- เด็กและผู้สูงอายุคือกลุ่มเสี่ยง: ผลการศึกษาชี้ชัดว่า เด็กและผู้สูงอายุยังคงเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงที่สุด ทั้งในด้านความรู้และทักษะการใช้งานดิจิทัล การขาดความรู้และทักษะที่เหมาะสมทำให้กลุ่มคนเหล่านี้มีโอกาสเผชิญกับภัยคุกคามทางไซเบอร์ได้ง่ายขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการถูกหลอกลวง การเข้าถึงเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม หรือการตกเป็นเป้าหมายของการกลั่นแกล้งทางออนไลน์ ซึ่งปัญหาเหล่านี้สามารถนำไปสู่ความเครียด ความวิตกกังวล และปัญหาสุขภาพจิตอื่น ๆ ได้
“อุ่นใจ CYBER” เข็มทิศสู่สังคมดิจิทัลที่ปลอดภัย
นางสายชล ทรัพย์มากอุดม หัวหน้าหน่วยธุรกิจสื่อสารองค์กรและรัฐกิจสัมพันธ์ AIS กล่าวว่า AIS มุ่งมั่นที่จะส่งเสริมการใช้งานดิจิทัลที่ปลอดภัยและมีจริยธรรมผ่านโครงการ “AIS อุ่นใจ CYBER” โดยใช้ TCWI เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินและติดตามสุขภาวะดิจิทัลของคนไทย
นอกจากนี้ การวิจัยร่วมกับมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ยังยืนยันว่า การเรียนรู้ผ่านหลักสูตร ‘อุ่นใจไซเบอร์’ สามารถช่วยยกระดับสุขภาวะดิจิทัลของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผลสำรวจ TCWI 2025 จึงไม่เป็นเพียงแค่ตัวเลขชี้วัด แต่เป็น “เข็มทิศ” ที่สำคัญในการวางแผนนโยบายและออกแบบมาตรการเพื่อลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัล โดยเฉพาะการสร้างความรู้และความตระหนักในเรื่องของ Digital Rights และ AI Literacy ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างพลเมืองดิจิทัลที่เข้มแข็งและปลอดภัยในโลกที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี
ผู้ที่สนใจตรวจเช็กสุขภาวะทางดิ
