จังหวัดเชียงใหม่ประกาศยกระดับการจัดการปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ครั้งสำคัญ โดยใช้ “Envi Link” แพลตฟอร์มข้อมูลสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ที่พัฒนาโดยสถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) หรือ BDI ภายใต้กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม โครงการนี้ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่นำเทคโนโลยี Big Data และ AI มาเป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนนโยบายและการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบและยั่งยืน
ข้อมูลคืออาวุธสำคัญ จากความท้าทาย สู่การตัดสินใจที่แม่นยำ
นายศิวกร บัวป้อง รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ เน้นย้ำว่า การมีระบบข้อมูลที่เชื่อมโยงและครอบคลุมอย่าง Envi Link นับเป็นกุญแจสำคัญในการรับมือกับความท้าทายด้าน PM2.5 ที่เชียงใหม่เผชิญมาอย่างต่อเนื่องหลายปี แพลตฟอร์มนี้ได้เชื่อมโยงและวิเคราะห์ข้อมูลกว่า 200 ชุดข้อมูล จาก 30 หน่วยงานทั่วประเทศ ทำให้จังหวัดมี ข้อมูลเชิงลึกและแม่นยำ มากขึ้น ในการประเมินสถานการณ์ วางแผน และออกมาตรการได้อย่างทันท่วงที
ผู้บริหารสามารถใช้ แดชบอร์ดข้อมูล เพื่อติดตามสถานการณ์จริงแบบเรียลไทม์ วิเคราะห์แนวโน้ม และประเมินผลการดำเนินงานจากหลักฐานในเชิงข้อมูล (data-driven decision) ซึ่งถือเป็นการยกระดับการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมให้เป็นแบบ เชิงรุก อย่างแท้จริง
ต้นแบบ “เมืองอากาศสะอาด” ด้วยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
ศาสตราจารย์ ดร.ธีรณี อจลากุล ผู้อำนวยการ BDI กล่าวว่า เป้าหมายหลักของ BDI คือการใช้พลังของ Big Data และ AI เพื่อขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตและความยั่งยืน การเชื่อมโยงข้อมูลมิติหลากหลายผ่าน Envi Link เช่น ค่าฝุ่น, จุดความร้อน, พื้นที่เผาไหม้, ข้อมูลการขอใช้ไฟในระบบ Fire-D และสถานการณ์ผู้ป่วยจากมลพิษทางอากาศ ถือเป็นหัวใจของการสร้าง ระบบข้อมูลกลาง ที่เปิดโอกาสให้ ภาครัฐ, เอกชน, นักวิจัย, และภาคประชาชน สามารถใช้ข้อมูลเดียวกันในการติดตามสถานการณ์และร่วมกันวางแผนป้องกันปัญหาได้อย่างมีส่วนร่วม
ความร่วมมือครั้งนี้ไม่เพียงแก้ปัญหาฝุ่นควัน แต่ยังเป็นพิมพ์เขียวของ “เมืองอากาศสะอาด” และการขับเคลื่อน “Smart Environment” ภายใต้นโยบายเมืองอัจฉริยะ (Smart City) ของรัฐบาล
ขยายผลสู่ภูมิภาค และต่อยอดสู่นโยบายที่ยั่งยืน
ในฐานะพื้นที่นำร่องต้นแบบที่ประสบความสำเร็จ เชียงใหม่กำลังจะกลายเป็นจุดเริ่มต้นของการขยายผลต่อไปยัง 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน เพื่อสร้างระบบข้อมูลสิ่งแวดล้อมที่เชื่อมโยงกันในระดับภูมิภาค สนับสนุนการวางนโยบายเชิงพื้นที่และการลดปริมาณฝุ่น PM2.5 อย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ Envi Link ยังเตรียมต่อยอดการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อสนับสนุนงานวิจัยและนโยบายในมิติอื่น ๆ เช่น การติดตามพื้นที่เผาไหม้ตามชนิดพืชเศรษฐกิจ และการแนะนำพื้นที่ศักยภาพสูงในการปรับเปลี่ยนพืชเศรษฐกิจ เพื่อลดการเผาและเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ ซึ่งจะนำไปสู่ นโยบายการลดเผาที่ยั่งยืน โดยมีข้อมูลภูมิสารสนเทศเป็นเครื่องมือสำคัญ
ด้วยการบูรณาการข้อมูลและการทำงานร่วมกับพันธมิตรหลัก อาทิ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) และสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (สทอภ.) โครงการ Envi Link กำลังเปลี่ยน “ข้อมูล” ให้กลายเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่สุดในการออกแบบนโยบาย การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และการสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับชาวเชียงใหม่และประชาชนทั่วประเทศอย่างยั่งยืน
