เมื่อเร็ว ๆ นี้ มูลนิธิเครือข่ายมะเร็งและกลุ่มเพื่อนมะเร็งปอด ได้ร่วมกันจัดงานเสวนา “เพราะทุกลมหายใจมีค่า…ก้าวผ่านมะเร็งปอด รู้เร็ว รับมือได้” เพื่อสร้างความตระหนักรู้ว่าโรคมะเร็งปอดไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในกลุ่มผู้สูบบุหรี่อีกต่อไป แต่กำลังกลายเป็นภัยเงียบที่คุกคามทุกคน โดยมีปัจจัยหลักมาจากมลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะ PM2.5 ซึ่งถูกชี้ว่าเป็นสาเหตุการเสียชีวิตจากมะเร็งปอดสูงถึง 15% ในปี พ.ศ. 2562
ภายในงานมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและผู้ป่วยเข้าร่วมแบ่งปันประสบการณ์เพื่อเน้นย้ำถึงความสำคัญของการ ตรวจคัดกรองมะเร็งปอด ในระยะเริ่มต้น รวมถึงเรียกร้องให้รัฐบาลผลักดัน พ.ร.บ. อากาศสะอาด ให้เป็นวาระด้านสุขภาพแห่งชาติ
สถิติผู้ป่วยพุ่งสูง เตือนคนไทยอย่าชะล่าใจ
ผศ. นพ. ไนยรัฐ ประสงค์สุข หัวหน้าแผนกอายุรศาสตร์โรคมะเร็ง โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า เปิดเผยว่า ปัจจุบันมีผู้ป่วยมะเร็งปอดรายใหม่ในไทยถึง 23,713 คนต่อปี เฉลี่ยเกือบ 2.7 คนต่อชั่วโมง และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับสองของโรคมะเร็งทั้งหมดในประเทศ
สิ่งที่น่ากังวลคือ สถิติระบุว่าผู้ป่วยมะเร็งปอดในไทยและเอเชียกว่า 57% ถูกตรวจพบในระยะที่ 4 ในขณะที่พบในระยะแรกเพียง 16% เท่านั้น ทั้งที่หากตรวจเจอตั้งแต่เนิ่นๆ โอกาสรักษาหายมีสูงถึง 92% ซึ่งแตกต่างจากระยะที่ 4 ที่การรักษาจะซับซ้อนและมีค่าใช้จ่ายสูง การตรวจคัดกรองจึงไม่ใช่ทางเลือกแต่เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
เสียงสะท้อนจากผู้ป่วย: “มะเร็งปอดไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป”
งานเสวนานี้ยังได้เผยเรื่องราวจากผู้ป่วยและผู้ดูแลที่สะท้อนให้เห็นถึงความจริงที่น่าตกใจ
- คุณวิศรุต อุ่นอารมณ์ ลูกชายผู้ดูแลคุณแม่ที่ป่วยด้วยมะเร็งปอดระยะที่ 4 เล่าว่า แม้ครอบครัวจะระมัดระวังเรื่องสภาพแวดล้อม แต่ก็ละเลยการตรวจคัดกรอง เพราะคิดว่าคุณแม่ไม่มีความเสี่ยงจากการไม่สูบบุหรี่ จนเมื่อพบอาการผิดปกติก็สายเกินไป
- คุณศุภาทร กัลยาณสุต ผู้ป่วยระยะที่ 4 ผู้ที่รักสุขภาพและไม่เคยสูบบุหรี่ แต่กลับพบว่าตัวเองเป็นมะเร็งปอดจากการตรวจสุขภาพประจำปี สะท้อนถึงค่าใช้จ่ายในการรักษาที่สูง แม้จะได้รับการรักษาตามสิทธิ์ แต่ค่ายาบางส่วนก็ยังเป็นภาระหนัก
- คุณจิตนิภา ภักดี ผู้ป่วยมะเร็งปอดระยะที่ 4 ในวัยเพียง 29 ปี ซึ่งไม่มีประวัติสูบบุหรี่หรือพฤติกรรมเสี่ยงใด ๆ เธอเชื่อว่าสาเหตุอาจมาจากมลพิษทางอากาศในพื้นที่ที่เติบโต ทำให้ตระหนักว่ามะเร็งปอดสามารถเกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย ไม่ใช่แค่ผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีความเสี่ยงสูงเท่านั้น
AI และบัตรทอง: ก้าวสำคัญสู่การตรวจคัดกรองเชิงรุก
ในฐานะตัวแทนจากสมาคมเครือข่ายอากาศสะอาดเพื่อสุขภาพ คุณกัญฐนา อภิรภากรณ์ ได้เน้นย้ำถึงการสนับสนุน พ.ร.บ. อากาศสะอาดฯ เพื่อจัดการปัญหาที่ต้นเหตุอย่างยั่งยืน
ในขณะเดียวกัน การตรวจคัดกรองก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน โดยปัจจุบัน นวัตกรรม AI ที่ช่วยคัดกรองมะเร็งปอดจากภาพถ่ายเอกซเรย์ทรวงอก ได้รับการบรรจุอยู่ในสิทธิประโยชน์ “บัตรทอง 30 บาท” แล้ว ซึ่งนับเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของระบบสาธารณสุขไทย จากการมุ่งเน้น “การรักษาระยะท้าย” สู่ “การป้องกันและวินิจฉัยระยะแรก” ที่จะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาและยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทยให้ดีขึ้นในระยะยาว
